“Hun uiteindelijk doel is om bruggen te bouwen tussen de straat en de rest van de samenleving, door bijvoorbeeld mensen te heroriënteren naar de algemene sector en de algemene diensten”

Brussel – In de jaren ’90 werd thuisloosheid gedecriminaliseerd, gevolgd door het ontstaan van een echte “daklozensector” rond ‘95 via de oprichting van organisaties zoals DIOGENES vzw. En toch waren er steeds meer daklozen… Straathoekwerkers Bert De Bock en Josef Terlaeken deelden hun visie en ervaring betreffende het dak- en thuisloosheidsbeleid in een gesprek met Carla Dejonghe (Brussels Parlementslid) en Ethel Savelkoul (GGC-raadgever van minister Sven Gatz).

Het basisaanbod van DIOGENES bestaat uit fysiek straathoekwerk, waarbij de medewerkers dak- en thuislozen fysiek en ter plekke begeleiden. Dit kan gaan van het aanspreken van daklozen op straat, tot het opstarten van een dossier bij het OCMW, en zelfs het begeleiden van mensen in de rechtbank of de gevangenis. De straathoekwerkers proberen ook te begrijpen waarom mensen geen aansluiting vinden bij de algemene diensten, en oefenen op die manier een brugfunctie uit naar de straatbewoners toe. “Ook interculturele bemiddeling wordt steeds belangrijker. Nu zien we bijvoorbeeld steeds meer Roma en Polen”, legt De Bock uit. Wat de bevolkingsgroepen die ze begeleiden betreft, gaat het over 50% Europese migranten, 20% derdelanders, en 30% Belgen.

Daarnaast werkt DIOGENES aan een resem projecten die bedoeld zijn om een antwoord te bieden op de complexe problematieken die dak- en thuisloosheid creëert, en dus geënt zijn op de concrete noden die ze zien op het terrein. Zo is er het ‘Métro-Liens’ of ‘Metro-Verbindingen’, waarbij mensen die in metro’s wonen begeleid worden. Vooral in de koudere maanden hebben ze het moeilijk, want als het warmer is dan 5 graden, mogen ze er niet overnachten. Het innovatief project SubLINK van Diogenes, Projet Lama, Transit en Samusocial probeert hier antwoord op te geven door dakloze mensen en/of mensen die consumeren specifiek te begeleiden binnen de Brusselse metrostations.

In het project ‘Issue’ of ‘Uitweg’ bieden ze dan weer een tijdelijke woonst aan specifieke doelgroepen waarmee “traditionele” centra onvoldoende rekening houden (bv. mensen met precair verblijfsstatus of die niet kunnen betalen). Het laat toe om te werken rond bepaalde doelstellingen (respijt, wooncoaching…) en om tegen leegstaande woningen in Brussel te strijden. Ook aan ‘Housing First’ doen ze mee, een project met een specifiek doelpubliek dat directe toegang tot woningen geeft aan uiterst kwetsbare daklozen die intensieve begeleiding nodig hebben. Het zijn mensen die problemen cumuleren zoals verslavingen, straatleven, geestelijke gezondheid… Ze worden minstens 1x per week bezocht. Een groot aantal personen zonder verblijfsrecht hebben geen toegang tot dit project omdat een huur betaald moet worden. “Momenteel begeleiden we een 49-tal mensen in het kader van ons housing first project”, legt Josef Terlaeken uit. Een project waar Terlaeken ook intensief aan meewerkt is het ‘Collectief Straatdoden’, waarbij straatbewoners een waardig afscheid krijgen. “Vorig jaar hebben we 79 overlijdens geteld. Elk jaar houden we een herdenkingsceremonie ter nagedachtenis van deze personen.” Ook werkt DIOGENES aan modulaire woningen op maat, in samenwerking met de SVK Théodore Verhaegen en het MOKIT-collectief. Dat zijn woningen die zonder zware techniek gebouwd zijn. En zo zijn er tal van andere projecten.

DIOGENES is sinds haar oprichting in 1995 enorm gegroeid. In 2008, toen Bert De Bock begon, bestond het team uit een 7-tal mensen. Anno 2023 zijn ze met een 40-tal. In 2022 werden 1113 dossiers behandeld voor een totaal van om en bij de 1300 mensen. Hun uiteindelijke doel is om bruggen te bouwen tussen de straat en de rest van de samenleving, door bijvoorbeeld mensen te heroriënteren naar de algemene sector en de algemene diensten. Hoewel het geen makkelijke taak is om mensen uit de dakloosheid te halen, blijft 91% van de mensen die een woning krijgen via DIOGENES er wel in wonen. En dat maakt het allemaal de moeite waard voor De Bock en Terlaeken. “Het is vooral belangrijk dat we dak- en thuisloosheid blijven decriminaliseren.”